Haft kaszubski – powstanie i rozpowszechnienie.

Obrusy, serwetki czy naczynia ozdobione haftem nadal cieszą się dużą popularnością w Polsce. Jednym z najsłynniejszych jest haft kaszubski, który pochodzi z Wdzydzkiego Haftu Kolorowego autorstwa Teodory Gulgowskiej.

Teodora Gulgowska i jej haft

Teodora Gulgowska przyszła na świat w 1860 r. w Wielkich Chełmach koło Chojnic. Była wykształcona w kierunku artystycznym. Ukończyła berlińską szkołę, dzięki czemu zapoznała się z malarstwem, grafiką użytkową i sztuką stosowaną. Gdy wróciła w rodzinne strony wyszła za mąż za Izydora Gulgowskiego i otworzyła wraz z nim pierwsze w historii Polski muzeum na wolnym powietrzu i szybko rozwijający się ośrodek przemysłu domowego. Projekt Wdzydzkiego Haftu Kolorowego stworzyła inspirując się wzornictwem kaszubskim zdobiącym meble, szkło i czepce. Stworzony koncept umieściła na białym płótnie lnianym i odtąd haft kaszubski uległ rozpowszechnieniu. Zdobiono nim serwety, obrusy, poszewki na poduszki, lambrekiny, sukienki i bluzki.

Wielka sława haftu kaszubskiego i powstanie jego nowych odmian

Małżeństwo Gulgowskich zaczęło sprzedaż towarów ozdobionych haftem kaszubskim na szeroką skalę, a zarobione pieniądze przekazywali na rozwój swojej działalności. Ich produkty dekorowane haftem były pokazywane na licznych krajowych i zagranicznych wystawach i zdobywały wiele nagród. Taki sukces zachęcił inne osoby do tworzenia odmian haftu kaszubskiego. Dziś badacze uważają, że istnieje ok. 12 odmian. Jak czytamy w artykule o Kaszubach na stronie regionalnej GdanskInfo.pl, największą sławą cieszy się odmiana żukowska, stworzona w międzywojniu przez siostry Jadwigę i Zofię Ptach. Za wzór posłużyły im zdobienia szat z zespołu poklasztornego w Żukowie. Haft ten składa się z 7 kolorów. Każdy z nich ma znaczenie symboliczne. 3 odcienie niebieskiego to symbol jeziora, rzeki i morza, kolor zielony symbolizuje lasy i łąki, a czerwony- krew Kaszubów przelaną podczas walki o ojczyznę. Z kolei żółty odcień oznacza piasek, a czarny- trudny los mieszkańców Kaszub.

Symbol Kaszub

Teodora Gulgowska tworząc haft kaszubski ochroniła tamtejszą ornamentykę przed zapomnieniem. Dała też pracę wiejskim kobietą. Stworzyła najbardziej rozpoznawalny symbol Kaszub. Współcześnie zajęcia z tworzenia haftu kaszubski odbywają się w szkołach i ośrodkach kultury na całym Pomorzu. Wyroby ozdobione tym haftem możemy zobaczyć na wystawach w muzeach np. w Kaszubskim Parku Etnograficznym we Wdzydzach Kiszewskich, na jarmarkach, odpustach, festynach oraz na innych imprezach o charakterze regionalnym. Najlepsze hafciarki konkurują podczas Wojewódzkiego Konkursu Haftu Kaszubskiego w Linii.